Yurt içinde herhangi bir üretim şirketi, ithalat şirketi, dağıtım şirketi veya toptan satış şirketi ile doğal gaz alım-satım sözleşmesi yapma serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişidir.
EPDK tarafından doğal gaz dağıtım ihalesi yapılan bölgelerde serbest tüketici için gereken yıllık tüketim miktarı onbeş milyon metreküptür. Bu miktar , lisans yürürlük tarihinden başlamak üzere ilk 5 yıl için aynen uygulanır.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun Serbest Tüketici olma sınırına ilişkin 4168 sayılı Kurul Kararı gereğince;
1-Konut tüketicileri (evsel tüketiciler) hariç olmak üzere, tüm tüketiciler serbest tüketici statüsündedir.
2-Konut tüketicileri (evsel tüketiciler) için serbest tüketici olma sınırı 300.000 m3'tür. Serbest tüketici limiti için tek sayaçtan ölçülen tüketim miktarı dikkate alınmaktadır.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun Bağlantı Tarifeleri'ne ilişkin 3603 sayılı Kurul Kararı'nın 5. maddesinde; "...... Serbest tüketicilerin bağlantı hattı, bedeli kendilerine ait olmak üzere, dağıtım şirketinin uygun göreceği yerden şebekeye bağlanacak şekilde, serbest tüketicinin seçimine bağlı olarak dağıtım şirketine veya sertifika sahibi kişilere yaptırılır. ......" hususu yer almaktadır. Buna göre; serbest tüketici statüsündeki bir abone, bağlantı hattını dağıtım şirketi dışındaki sertifika sahibi kişilere de yaptırabilmektedir. Sertifika sahibi kişilerin listesine, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na ait aşağıda belirtilen link ile ulaşılabilecektir.
Serbest Tüketici Uygulamaları
Diğer taraftan, serbest tüketiciler mevzuat doğrultusunda doğal gazı dağıtım şirketinden veya diğer tedarikçilerden satın alabilmektedir. Buna ilişkin detaylar ve koşullar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun Serbest Tüketicilere ait uygulamaların yer aldığı 4169 sayılı Kurul Kararı'nda belirtilmektedir. Yukarıda belirtilmekte olan Kurul Kararları ve diğer mevzuatlara EPDK adresinden ulaşılması mümkün olacaktır.
Dağıtım şirketi, sorumluluk alanında bulunan tüketicileri talep etmeleri halinde, dağıtım şebekesine bağlamakla yükümlüdür. Ancak bağlantı yapma yükümlülüğü, dağıtım şirketinin tasarrufu altındaki sistemin bağlantı yapmaya imkan veren kapasitede olmasına ve bağlantının teknik ve ekonomik olarak mümkün olması yanında talep sahibinin ilgili mevzuatta öngörülen işlemleri yapmasına bağlıdır. Dağıtım şirketinin, sorumluluk alanı dışına bağlantı yapabilmesi Kurul izni ile mümkündür. Dağıtım şirketine yapılacak bağlantı talepleri; bağımsız bölüm maliki, binanın veya tesisin sahibi ya da bunların yetkili temsilcilerince yapılır. Dağıtım şirketi, bağlantı talebini en geç on beş gün içinde değerlendirir ve talebi uygun bulması durumunda bağlantının gerçekleştirilmesi için gereken işlemleri yapar, uygun bulmaması halinde ise gerekçelerini yazılı olarak talep sahibine bildirir.
Dağıtım şirketine yapılacak bağlantı talepleri; bağımsız bölüm maliki, binanın veya tesisin sahibi ya da bunların yetkili temsilcilerince yapılır. Dağıtım şirketi, bağlantı talebini en geç on beş gün içinde değerlendirir ve talebi uygun bulması durumunda bağlantının gerçekleştirilmesi için gereken işlemleri yapar, uygun bulmaması halinde ise gerekçelerini yazılı olarak talep sahibine bildirir.
Talebi uygun bulunan talep sahibi ile bağlantı anlaşması imzalanır. Bağlantı hattı, servis hattı ve sayacın mülkiyetinin dağıtım şirketine devriyle ilgili hususlar talep sahibi ile dağıtım şirketi arasında yapılacak Bağlantı Anlaşmalarında yer alır. Abone bağlantı bedeli, bağlantı anlaşmasının imzalanması sırasında bir defaya mahsus olmak ve iade edilmemek üzere dağıtım şirketince tahsil edilir.
Servis hattı, abone bağlantı bedelinin tahsilinden itibaren en geç otuz gün içerisinde tamamlanır. Aynı adresle ilgili daha önce bağlantı bedeli alınmış ise bu bedel tekrar alınamaz. Ancak, yapı veya tesisin genişletilmesi sonucunda ortaya çıkabilecek ilave maliyetlerin bedeli ilgili mevzuata göre mülk sahibi gerçek veya tüzel kişi tarafından karşılanır.
Münferit bağlantı veya servis hattı olan mal ve/veya hizmet üretim amaçlı doğal gaz kullanıcılarının bu hatları üzerinden başka bir müşteriye bağlantı yapılması durumunda, hattın bedelini ödemiş olan müşteriye taraflarca belirlenecek katılım payı ödenir. Bağlantı talebi reddedilen talep sahibi, dağıtım şirketinin kararının kendisine ulaştığı tarihten itibaren altmış gün içinde Kuruma yazılı olarak başvurarak bağlantının teknik ve ekonomik olarak mümkün olup olmadığının tespitini isteyebilir.
Kurul, dağıtım şirketinin konu hakkındaki savunmasını aldıktan sonra, bu maddede belirtilen esasların ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde, dağıtım şirketi Kurulun bu konuda vereceği karara uymak zorundadır. Serbest tüketicilerin bağlantı hattı, bedeli kendilerine ait olmak üzere, dağıtım şirketinin uygun göreceği yerden şebekeye bağlanacak şekilde, serbest tüketicinin seçimine bağlı olarak dağıtım şirketine veya sertifika sahibi kişilere yaptırılır.
Bağlantı ve servis hatlarının test ve kontrolü dağıtım şirketince tamamlanır ve işletmeye alınır. Dağıtım şirketi, işlettiği tüm servis ve bağlantı hatlarının bakım, onarım ve iyileştirilmesinden sorumludur. Dağıtım şirketi bu kapsamdaki işlemler için bir bedel alamaz.
Abonelik sözleşmesi; iç tesisatın onayını müteakip gerekli belgelerin dağıtım şirketine ibrazından ve ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenmiş güvence bedelinin tahsilinden sonra imzalanır. Abonelik sözleşmesi, doğal gazı fiilen kullanacak olan gerçek veya tüzel kişi veya bunların yetkili temsilcileriyle yapılır. İlk abonelikte 37 nci madde çerçevesinde abonenin doğal gazı en geç beş gün içinde kullanıma açılır.
İlk abonelikten sonra aynı adreste yapılacak tüm yeni abonelik işlemlerinde ise; doğal gazın kullanıma açılması iç tesisatın dağıtım şirketi veya kendi adına çalışan sertifikalı şirketlerce kontrol edilmesinden sonra yapılır. Dağıtım şirketi, sözleşmenin imzalanmasından önce, uygulanacak fiyatlandırma esasları ve sözleşme hükümleri hakkında talep sahibini doğru ve eksiksiz olarak bilgilendirir.
Dağıtım şirketi abonelerini konut, ticari, sanayi vb. olmak üzere gruplandırabilir ve bu abone grupları ile standart tip sözleşme yapar. Teslim ve/veya taşıma hizmeti sözleşmeleri; dağıtım şirketinin, faaliyet konusuna göre serbest tüketici ve tedarikçilerle yaptığı sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde ilgili mevzuat çerçevesinde taraflarca serbestçe belirlenen hükümler yer alır. Dağıtım şirketi ile aboneler veya serbest tüketiciler arasında yapılacak sözleşmelerde, ilgili mevzuata aykırı hükümler yer alamaz.
Dağıtım şirketi, alacaklarını garanti altına alabilmek amacıyla, mekanik sayaç kullanan abonelerden abonelik sözleşmesinin imzalanması sırasında bir defaya mahsus olmak üzere güvence bedeli alabilir. Ancak ön ödemeli sayaç kullanan abonelerden güvence bedeli alınmaz. Güvence bedeli doğal gazı fiilen kullanmak üzere sözleşme yapan kişilerden veya bunların yetkili temsilcilerinden alınır.
Güvence bedelleri ile bunların hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar, her yıl tarife önerisi ile birlikte dağıtım şirketi tarafından Kuruma önerilir ve Kurul tarafından belirlenir. Mal ve/veya hizmet üretim amaçlı doğal gaz kullanan aboneler ile serbest tüketiciler güvence bedeli olarak nakit yerine banka kesin teminat mektubu da verebilir.
Abonelik sözleşmesi sona eren veya müşterinin muvafakati ile mekanik sayacı ön ödemeli sayaç ile değiştirilen abonenin, dağıtım şirketinde bulunan güvence bedeli, tüm borçların ödenmiş olması ve nakit olarak alınan güvence bedellerinin ise ilgili mevzuat çerçevesinde güncelleştirilmesi kaydıyla, talep tarihinden itibaren beş gün içerisinde aboneye veya onun yetkili temsilcisine iade edilir. Serbest tüketicilerden güvence bedeli alınıp alınmayacağı ve koşulları imzalanacak sözleşmeler kapsamında serbestçe belirlenir
Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğine göre; sayaçlar, dağıtım şirketinin mülkiyetinde olup abone bağlantı bedeli (abone bağlantı bedeli = bağlantı bedeli) dışında hiçbir bedel alınmadan dağıtım şirketince temin edilerek sisteme dahil edilir. Daha önce aynı adresteki aboneden abone bağlantı bedeli alınmış ise tekrar bu bedel alınmaz.
Sayaçların ayar ve muayenesi 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılır. Sayaçların takılması, sökülmesi, değiştirilmesi, kontrolü ve benzeri her türlü işlem, dağıtım şirketince gerçekleştirilir. Mevcut mekanik sayacın ön ödemeli sayaç ile değiştirilmesi durumunda dağıtım şirketi ilave bir bedel alamaz.
Abone değişiklikleri sırasında, 31.12.2003 tarihinden önce abonelik sözleşmesi imzalayan devir ve nakil hakkını haiz abonelerin bu hakları devam eder. Bu abonelerden devir ve nakil işlemlerinden herhangi bir bedel alınmaz. Devir ve nakil hakkına haiz abonelerin aboneliklerini yeni aboneye dağıtım şirketlerinin belirledikleri usul ve esaslar dahilinde devir alanlardan da sayaç bedeli alınmaz. Söz konusu bedellere Katma Değer Vergisi(KDV) dahil değildir.
Sayacın, müşterinin kusuru dışında herhangi bir nedenle ölçüm yapmadığı veya yanlış ölçüm yaptığı tespit edilirse, doğal gaz tüketim miktarı aşağıdaki şekilde belirlenir:
a) Mal üretim amaçlı doğal gaz kullanan müşteriler için; tüketim miktarının hesaplanmasında, öncelikle sözleşmelerinde bulunan sayacın ölçüm yapmadığı veya yanlış ölçüm yaptığı döneme denk gelen aylık kullanım miktarları esas alınır. Aylık kullanım miktarının sözleşmelerde belirtilmediği durumlarda ise sayacın test ve kontrol sonucunda belirlenen ölçüm toleransı dışındaki sapma yüzdesi esas alınarak sayacın doğru ölçüm yaptığı en son çeyrek döneme ilişkin tüketim değerleri ve üretim kapasitesindeki değişimler dikkate alınır.
b) Diğer müşteriler için ise; son iki yılın aynı çeyrek dönemlerine (Ocak-Şubat-Mart, Nisan-Mayıs-Haziran, Temmuz-Ağustos-Eylül, Ekim-Kasım-Aralık olarak üç aylık dönemlerden oluşan süredir.) rastlayan doğal gaz kullanım miktarlarının ortalaması esas alınır. Bu ortalama, benzer tüketim eğilimine sahip diğer müşteriler emsal alınmak suretiyle hesaplanan aynı dönemdeki tüketimlerin ortalaması ile kıyaslanır. Müşterinin tüketim ortalamasının; emsal alınan müşterilerin ortalamasından fazla olması halinde, emsal alınan müşterilerin tüketim ortalaması, az olması halinde ise, müşterinin kendi tüketim ortalaması esas alınarak sayacın ölçüm yapmadığı veya yanlış ölçüm yaptığı dönem tüketimleri hesaplanır ve tahakkuk ettirilir. Müşteriye ilişkin geçmiş yıla ait veri olmaması durumunda, hesaplamalar, benzer tüketim eğilimine sahip diğer müşterilere ilişkin veriler dikkate alınarak yapılır. Sayacın ölçüm yapmaması veya yanlış ölçüm yapmasından dolayı oluşan ölçüm farkları, ilgili dönem perakende satış fiyatları esas alınarak hesaplanır ve dağıtım şirketi tarafından Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 51 inci madde hükümlerine göre işlem yapılır.
c) Sayacın ölçüm yapamadığı veya yanlış ölçüm yaptığı süre; kontrol, sayaç açma-kapama, mühürleme, pil değiştirme, sayaç değiştirme, sayaç sökme-takma ve abonelik sözleşmesi imzalanması işlemlerinden en son yapılan işlem tarihi ile sayacın ölçüm yapmadığı veya yanlış ölçüm yaptığının tespit edildiği tarih arasındaki süre veya bu süreler bir yıldan uzun ise son bir yıllık süredir.
d) Bu madde hükümleri otomatik hacim düzeltici arızası için de uygulanır. Otomatik hacim düzelticisinin, müşterinin kusuru dışında herhangi bir nedenle arızalanması halinde, dağıtım şirketi tarafından yapılacak geriye dönük doğal gaz tüketim hesabında; sayaçtan okunan hacim değerlerinin ilgili mevzuata göre belirlenen K faktörü ile düzeltilmesi esas alınır.
Dağıtım şirketi, sayaçların sağlıklı isleyişini bir yılı geçmemek kaydıyla kontrol eder. Sayacın ölçüm yapmaması veya yanlış ölçüm yapması koşullarında süre, tarafların mağdur olmaması için üç ayla sınırlandırılmıştır. Sayacın 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu hükümleri doğrultusunda dağıtım şirketi tarafından, her türlü ayar ve bakimi için periyodik olarak muayene ettirilmesi esastır.
Sayaçların arızalanması veya ölçme hassasiyetinden şüphe edilmesi halinde müşteri sayacın muayenesini talep edebilir. Bu talep, dağıtım şirketi tarafından 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu hükümleri çerçevesinde karşılanır. Müşterinin hakli olduğu durumlarda muayene bedeli dağıtım şirketi tarafından ödenir.
Dağıtım şirketi, sayaçları gerekli gördüğü zamanda müşterinin nezaretinde olsun veya olmasın her zaman kontrol edebilir. Yapılan kontrolde, sayaçta arıza tespit edilirse, endeks değerini de içeren tutanak düzenlenerek çalışır durumda başka bir sayaç takılır. Müşterinin adresinde bulunmadığı durumlarda sayaçla ilgili olarak, dağıtım şirketi tarafından herhangi bir işlem yapılmış ise müşteri adresine bildirim bırakılır.
Müşteri, gerekiyorsa bildirim ile birlikte dağıtım şirketine müracaat eder. Dağıtım şirketi, güvenlik açısından tehlike arz eden durumlarda, müşteri veya inceleme yapılan yerde ikamet eden kişinin izni ile sayaçtan sonraki doğal gaz tesisatını kontrol edebilir. İzin alınamaması halinde, dağıtım şirketi tehlike giderilinceye kadar müşterinin doğal gazını keser.
Dağıtım şirketi;
a)Müşterinin belli bir süre için doğal gazı kullanmak istememesi halinde, o döneme kadar tükettiği doğal gazın bedelini ödemesi şartıyla üç gün içinde,
b)Müşterinin; faturasını son ödeme tarihinden itibaren on beş gün içerisinde ödememesi halinde en az üç gün önceden haber verilmek suretiyle,
c)Mahkeme veya Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Kararına istinaden ya da kaçak veya usulsüz doğal gaz kullanıldığının tespiti halinde,
doğal gazı keserek hizmeti durdurabilir ve bu hususlar müşteri sözleşmesinde belirtilir.
d)Abonenin diğer bir adreste bulunan doğal gaz aboneliği ile ilgili mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde,
e) Müşteriden kaynaklanan nedenlerle sayacın en az iki fatura dönemi okunamamasından dolayı dağıtım şirketince bırakılan bildirime üç iş günü içinde cevap verilmemesi halinde,
f)63 üncü maddedeki hallerde,
g)Diğer mevzuattan kaynaklanan zorunlu hallerde doğal gazı keserek hizmeti durdurabilir ve bu hususlar müşteri sözleşmesinde belirtilir. Bu maddenin (c) ve (f) bentleri hariç, doğal gaz hizmet kesintileri mesai saatleri içinde ve resmi tatil günleri dışında yapılır. Ayrıca yukarıda belirtilen hizmet kesintileri ile ilgili olarak gönderilecek ihbarname açik ve kolay anlaşılabilir bir şekilde düzenlenir, içeriğinde hizmet durdurma tarihi ve gerekçesi ile bu konuda daha fazla bilgi alınabilmesi için dağıtım şirketinin telefon numaraları yer alır.
Doğal gazı kesilen müşterinin, yükümlülüklerini yerine getirmesi ve dağıtım şirketine başvurusu üzerine, müşteriye iki gün içinde yeniden doğal gaz verilir. Ancak, gerekiyorsa iç tesisatın kontrol ve testlerine ilişkin işlemler bu süre içinde yeniden yapılır..
Doğal gazı, Doğal gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 44 üncü maddenin (f) bendi hariç diğer hükümlerine göre kesilen müşteriden, sayaç açma kapama bedeli alınır. Sayaç açma kapama bedeli dağıtım şirketi tarafından her yıl tarife önerisi ile birlikte Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna sunulur ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından belirlenir.
Şehir içi doğal gaz dağıtım şirketlerinin, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 44 üncü maddesine göre doğal gazı kesilerek hizmeti durdurulan müşterilerine uygulayacağı sayaç açma-kapama bedeli üst sınırı, yalnızca sayaç kaparken uygulanmak üzere 21 TL + KDV olarak tespit edilmiştir. Kararda ayrıca, dağıtım şirketinin sonraki tarife dönemi için uygulayacağı sayaç açma kapama bedelini hesaplamakta kullanacağı formül de belirlenmiştir.
Müşteri sözleşmesi;
a) Müşterinin veya müşteri nam ve hesabına yetkili temsilcisinin dağıtım şirketine başvurusu üzerine,
b) Müşterinin dağıtım şirketine olan borcunu son ödeme tarihinden itibaren üç ay süre ile ödememesi halinde,
c) Müşterinin vefatının tespiti halinde,
d) Müşterinin tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde, dağıtım şirketince en geç üç gün içinde sona erdirilir. Hesap tasfiyesinden sonra beş yıl içinde geri alınmayan müşteri alacakları irat kaydedilmek üzere dağıtım şirketi tarafından Hazineye aktarılır. Sözleşmesi sona erdirilen müşterinin kapama vanası mühürlenir ve doğal gazı kullanıma kapatılır. Müşteri sayacının kapama anındaki son ölçüm değeri bir tutanakla tespit edilir, bu değer üzerinden tahakkuk işlemi yapılarak müşteri hesabı tasfiye edilir. Müşterinin alacağı varsa, doğal gazın kullanıma kapatılmasını müteakip en geç on gün içinde müşteriye ödenir. Abonenin, sözleşmesini sona erdirmeksizin ikamet ettiği adresten ayrılması durumunda, söz konusu adrese taşınan gerçek ve tüzel kişi ile yeni bir abonelik sözleşmesi yapılır. Ayrıca aynı adreste başka abonelerin daha önceki dönemlere ilişkin tüketimlerinden kaynaklanan borçları, yeni abonenin üstlenmesi talep edilemez.
Müşteri, doğal gaz kullanımı ile ilgili her türlü şikayetini; şahsen, yazılı olarak, telefonla, faksla veya Internet aracılığıyla dağıtım şirketine yapar. Dağıtım şirketine yazılı olarak yapılacak şikayetlerin konusu müşteri sözleşmesinde belirtilir.
Dağıtım şirketi, şikayetleri, başvuru tarihinden itibaren şikayetin niteliğine göre en geç on beş gün içinde yazılı olarak cevaplar ve/veya gerekli işlemleri yapar. Müşteri şikayetleri ve yapılan işlemler dağıtım şirketi tarafından kayıt altına alınır ve talep halinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna iletilir. Başvuru sahibi ile ilgili dağıtım şirketi arasında bir anlaşmazlığın söz konusu olması halinde; başvuru sahibi tarafından Kuruma, öngörülen işlemin ilgili mevzuata aykırılık teşkil ettiği iddiasıyla başvurulabilir. Kurum, gerekli gördüğü hallerde inceleme yapar veya yaptırır.
Dağıtım şirketi, mekanik sayaç kullanan abonelerin sayaç endekslerini müşteri bazında bir önceki okuma tarihine göre artı-eksi iki günden fazla sapma olmayacak şekilde, aylık okur. Dağıtım şirketi, doğal gaz satış miktarını son okuma tarihindeki ile bir önceki okuma tarihi arasındaki iki endeksin farkını alarak 41 inci maddeye göre hesaplar ve tahakkuk bu değer üzerinden yapılır.
Ancak, dağıtım şirketi, 50 metreküpe ulaşmayan aylık tüketimleri o dönem için faturalandırmama hakkına sahiptir. Doğal gaz kullanım faturaları metreküp ve kWh enerji miktarı bazında müşteriye fatura edilir. Tüketim faturalarında okuma periyotlarına göre hesaplanacak gün bazında ağırlıklı ortalama perakende satış fiyatı kullanılarak tahakkuk yapılır.
Dağıtım şirketi, ihbarname ve/veya faturayı, son ödeme tarihinden en az yedi gün önce abone adresine bırakır. Sayacın okunamaması durumunda dağıtım şirketi tarafından müşteri adresine bırakılacak endeks bildirim belgesi en geç üç gün içerisinde müşteri tarafından doldurulup dağıtım şirketine ulaştırılır.
Müşterinin kusuru dışında sayaç endeksinin belirlenememiş olması durumunda fatura bedeli, sayacın okunamadığı aylardaki perakende satış fiyatlarının ortalaması alınarak hesaplanan ortalama perakende satış fiyatı ile hesaplanır ve okunamayan ay sayısı kadar taksitlendirilir. Dağıtım şirketi, ön ödemeli sayaç kullananlar için, kolaylıkla ulaşılabilecek ve şehir yerleşiminin yoğun olduğu yerlerde yeterli sayıda doğal gaz yükleme merkezleri kurmak zorundadır.
Doğal gaz yükleme merkezleri, asgari 08.30—17.15 saatleri arasında hizmet verir. Bayram ve resmi tatillerde asgari 12:30-16:15 saatleri arasında hizmet verir.
Faturada belirtilen doğal gaz tüketim bedeli, faturada yazılı bulunan yerlere belirtilen ödeme günleri içinde ödenir. Zamanında ödenmeyen faturalar, gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir. Son ödeme tarihinden sonra yapılan ödemeler için sözleşmede belirtilen gecikme zammı oranı günlük olarak uygulanır. Serbest tüketiciler için faturanın son ödeme tarihi ve gecikme zammı oranı taraflarca sözleşmede belirlenir.
Gecikme zammı oranı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranını aşamaz. Fatura bedelinin zamanında ödenmemesi nedeniyle doğal gazı kesilen müşteri, ödemediği fatura bedelini, gecikme zammı ve sayaç açma-kapama masraflarıyla birlikte ödeyerek, yeniden doğal gaz verilmesini dağıtım şirketinden talep edebilir. Bu durumda dağıtım şirketi, müşterinin talebini 45 inci madde hükümlerine göre yerine getirir.
Müşteri, fatura bedeline itiraz etme hakkına sahiptir. Müşteri faturaya itirazını, tebliğ tarihinden itibaren son ödeme tarihine kadar dağıtım şirketinin müşteri hizmetleri birimine yapar. Dağıtım şirketi itirazı, itirazın yapıldığı tarihten itibaren on iş günü içinde karara bağlar. İtirazın yapılmış olması ödeme yükümlüğünü ortadan kaldırmaz.
İtiraz sonuçlanıncaya kadar itiraza konu olan tüketim miktarının, müşterinin geçmiş yıl aynı dönemdeki tüketim miktarından fazla olması durumunda, bir önceki yılın aynı döneminde tüketilen miktar dikkate alınır. Bu miktar, itiraza konu olan dönemin perakende satış fiyatı üzerinden hesaplanarak müşteri tarafından son ödeme tarihine kadar ödenir.
Müşteriye ilişkin geçmiş yıla ait veri olmaması durumunda, hesaplamalar, benzer tüketim eğilimine sahip diğer müşterilere ilişkin veriler dikkate alınarak yapılır. İtirazın dağıtım şirketi tarafından haklı bulunması halinde, itiraza konu tüketim bedeline dair fazla olarak tahsil edilen bedel, itirazın karara bağlandığı tarihten itibaren beş is günü içinde müşteriye uygulanan gecikme zammı ile birlikte nakit olarak iade edilir veya müşterinin kabul etmesi halinde bir sonraki faturasından mahsup edilir.
İtirazın, dağıtım şirketi tarafından haksız bulunması halinde ise, itiraza konu tüketim bedelinin eksik tahsil edilen kısmı son ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak gecikme zammı tutarı ile birlikte itirazın karara bağlandığı tarihten itibaren beş iş günü içinde müşteri tarafından ödenir.
Kaçak Doğalgaz Kullanımı
Dağıtım sistemine veya sayaca ya da tesisata müdahale edilerek, tüketimin doğru tespit edilmesini engellemek suretiyle, tüketimin eksik veya hatalı ölçülerek ya da hiç ölçülmeden veya yasal şekilde tesis edilmiş sayaçtan geçirilmeden mevzuata aykırı bir şekilde tüketilmesi, kaçak doğal gaz kullanımı olarak kabul edilir. Kaçak doğal gaz kullanımının tespit edilmesinde, dağıtım şirketinin tespitini doğru bulgu ve belgelere dayandırması ve tüketici haklarının ihlal edilmemesi esastır. Kaçak doğal gaz kullanıldığının tespit edilmesi halinde, dağıtım şirketi tarafından tutanak düzenlenir ve kaçak kullanımın engellenmesi için gereken önlemler alınır. Dağıtım şirketi, kaçak doğal gaz kullandığı tespit edilenlerin doğal gazını keserek Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunabilir. Kaçak doğal gaz kullanım bedeli, yapılan tespit çerçevesinde, ölçüm ve kontrol sonuçlarına göre düzenlenen belgelere dayanılarak hesaplanmak suretiyle, kullanım süresi ve bu süre içerisinde tüketilen doğal gaz miktarı dikkate alınarak dağıtım şirketi tarafından müşteriye tahakkuk ettirilir.
Usulsüz Doğalgaz Kullanımı
Müşterinin;
a) Dağıtım şirketinin yazılı onayı olmaksızın doğal gaz kullanması,
b) Dağıtım şirketinin yazılı onayı olmaksızın başka bir bağımsız bölüme sayaç üzerinden doğal gaz bağlantısı yapması,
c) Kendi adına sözleşme yapmadan daha önce aynı adresteki müşteri adına doğal gaz kullanması,
d) İç tesisatta onaysız tadilat yaparak doğal gaz kullanması, hallerinde dağıtım şirketi tarafından usulsüz doğal gaz kullanım işlemi yapılır ve müşterinin doğal gazı kesilir.
Ancak, (c) bendindeki hallerde, usulsüz doğal gaz kullanımı tespitinden önce dağıtım şirketine başvuruda bulunulmuş olması ve bunun belgelenmesi durumunda, usulsüz doğal gaz kullanımına ilişkin yaptırım hükümleri uygulanmaz. Usulsüz doğal gaz kullanımının tespiti halinde dağıtım şirketi tarafından tutanak düzenlenir ve gerekli müdahale yapılır. Doğal gazın kesilmesine neden olan usulsüzlüğün ortadan kalkması halinde, dağıtım şirketi tarafından 45 inci madde hükümlerine göre işlem yapılır.
Madde 1-Kaçak veya usulsüz doğal gaz kullanıldığı belirlenen kullanım yerinde, dağıtım şirketinin en az iki yetkilisi ile kaçak veya usulsüz doğal gaz kullananın (kullanıcı) veya yetkili temsilcisinin imzalayacağı bir tutanakla durum tespit edilir ve tutanağın bir sureti kullanıcıya bırakılır. Ancak kullanıcının tutanağın düzenlenmesi sırasında kullanım yerinde bulunmaması veya tutanağı imzalamaktan imtina etmesi durumunda, düzenlenen tutanak kullanım yerine bırakılır. Tutanakta kaçak veya usulsüz doğal gaz kullanım şekli ve tespit edilen diğer hususlar açıkça belirtilir. Dağıtım şirketinin tespitlerini somut bilgi ve belgelere dayandırması ve tüketici haklarını ihlal etmemesi esastır.
Madde 2-Kaçak olarak doğal gaz kullanma süresi; kontrol, mühürleme, sayaç açma-kapama, sayaç değiştirme, sayaç sökme-takma, pil değiştirme, doğal gaz kullanım sözleşmesi imzalanması, varsa daha önce kaçak doğal gaz kullanıldığına ilişkin tutanak ve hatlara bağlantı yapılması işlemlerinden en son yapılanın işlem tarihi ile kaçak tespitinin yapıldığı tarihe kadar olan süredir. Bu süre bir yılı aşamaz.
Madde 3-Kaçak olarak kullanılan doğal gaz tüketim miktarı, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 42 nci maddesi (a) ve (b) bentleri hükümlerine göre hesaplanır.
Madde 4-Kaçak olarak kullanılan doğal gaz tüketim bedeli; kaçak doğal gaz kullanım miktarı ve faturalandırmanın yapıldığı tarihteki cari perakende satış fiyatı esas alınarak hesaplanır. Dağıtım şirketi, müşterilerle yapacağı anlaşma ve sözleşmelerde kaçak doğal gaz kullanım miktarının % 200’üne kadar, tekerrürü halinde ise % 300’üne kadar "kaçak doğal gaz kullanım bedeli" uygulanabileceğine ilişkin hükümlere yer verebilir. Dağıtım şirketi, usulsüz doğal gaz kullanımının tespit edilmesi durumunda, tespitin yapıldığı tarihte geçerli olan sayaç açma-kapama bedelinin 3 katına kadar "usulsüz doğal gaz kullanım bedeli" tahsil edilebileceğine ilişkin hükümlere anlaşma ve sözleşmelerde yer verebilir. Kaçak veya usulsüz doğal gaz kullananların dağıtım şirketinin mülkiyetinde bulunan cihaz ve tesislere verdiği zarar ve ziyan rayiç bedel üzerinden tahsil edilir.
Madde 5-Kaçak olarak doğal gaz kullananlar, tahakkuk ettirilen bedeli ödeme bildiriminde belirtilen son ödeme tarihine kadar ödemekle yükümlüdür. Kaçak tahakkukuna ilişkin ödeme bildirimine, tebliğ tarihinden itibaren 15 (onbeş) gün içinde dağıtım şirketine itiraz edilebilir. Bu itiraz, dağıtım şirketi tarafından en geç 10 (on) işgünü içinde sonuçlandırılır. İtirazın yapılmış olması ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. İtirazın haklı bulunması durumunda tahsil edilen fazla bedel, tespit edildiği tarihten itibaren en geç 5 (beş) işgünü içerisinde müşteriye, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte ödenir.
Doğal gaz şebekesinin genişletilmesi, yenilenmesi, iyileştirilmesi ve onarımı gibi nedenlerle önceden bilinen doğal gaz kesintileri için dağıtım şirketi, alınması gereken önlemleri, kesinti süresini ve tekrar doğal gaz verilecek zamanı mahalli veya diğer yayın araçları ile müşterilere en az üç gün önceden haber vermek suretiyle doğal gaz arzını durdurabilir.
Dağıtım şirketi bu tip bakım ve onarımı en kısa sürede tamamlar. Ayrıca, müşterinin iç tesisatındaki arıza nedeniyle de doğal gaz kesilebilir. Dağıtım şirketi tarafından acil durumlar dışında önceden haber verilmeden yapılacak doğal gaz kesintisi sonucu oluşacak zarar ve ziyandan dağıtım şirketi sorumludur.
Dağıtım şirketi, güvenlik açısından olası kaçakların tespiti ve bunun için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla altı aydan kısa periyotlarda ilgili mevzuat ve standartlara uygun olarak kaçak kontrolü yapar ve sonuçlarını kayıt altına alır.
Kaçak kontrolleri, özel olarak yakınından alçak basınçlı dağıtım hattı geçen altyapı, demiryolu, kanal, kanalet, altyapı tesis kesişmeleri gibi özel geçiş noktaları da dahil, şebekenin tamamında uygun doğal gaz detektörleri kullanılarak yapılır.
Söz konusu kontrollerde uygun ölçekli haritalar ile halihazır projeler kullanılır ve kaçak kontrol kayıtları bu projelerdeki gösterimler dikkate alınarak yapılır. Dağıtım şirketi doğal gaz kaçağının giderilmesi için altı saatten fazla çalışma gerekiyorsa hastane ve okul gibi kamu hizmeti veren müşterilerin doğal gaz ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli tedbirleri alır.
Dağıtım şirketi, arızalara, şebeke özelliklerini dikkate alarak zamanında müdahale ve etkin bir çözüm sağlayacak acil müdahale organizasyonunu kurmak zorundadır. Oluşturulan acil müdahale merkezinde, acil ihbar için özel servis numarasını arayan kişiye, en geç üçüncü çalışta otomatik santral olmadan cevap verebilecek yeterli sayıda telefon hattı bulundurulur.
Ayrıca, söz konusu merkezde yeterli sayıda tam teşekküllü acil müdahale aracı ile bunların çalışması için yeterli sayıda eğitimli personel bulundurulur. Dağıtım şirketi, doğal gazla ilgili her türlü tesis ve cihazların üzerine doğal gaz acil özel servis telefon numarasını da içeren ikaz ve işaret levhaları yerleştirir. Dağıtım şirketi, ihbarları kayıt edecek personeli ve kullanılacak acil müdahale araçlarından en az birini personeli ile birlikte yirmi dört saat hazır durumda tutar. Acil müdahale gerektiren ihbarlara en geç on beş dakika içinde ulaşacak organizasyonu yapar, arıza sayısı ve sıklığına bağlı olarak yeterli sayıda bakım-onarım personelinin iş başında olmasını sağlar.
Dağıtım şirketi, acil müdahale personelini, arıza tespiti ve onarım, ekipman ve araçların kullanımı, kazadan korunma ve iş emniyeti tedbirleri, belli bir sürede tespit edilemeyen veya giderilemeyen arıza hallerinde uygulanacak usuller konusunda eğitir veya eğitim almalarını temin eder. Acil müdahale merkezi; ihbarda bulunan kişileri, ihbar konusu olay karşısında nasıl davranacakları ve acil müdahale ekibinin kaç dakika içinde olay yerine ulaşabileceği gibi hususlarda bilgilendirir. Gerektiğinde güvenlik, itfaiye ve acil sağlık merkezleri ile bağlantı kurar.
Dağıtım şirketi, doğal gaz ihbarlarına ilişkin kayıtlarında asgari olarak aşağıdaki hususlara yer verir ve kayıtları muhafaza eder;
a) İhbarı yapan kişinin adı, ihbarın yapıldığı tarih ve saat,
b)İhbar konusu arızanın olduğu adres,
c)İhbarı kaydeden personel ile ihbara müdahale eden ekibin isim ve görevleri,
d)İhbar sahibine yapılan bilgilendirme ile alınan tedbir ve yapılan uygulama. Müşteriler, acil durumlarda, acil müdahale merkezine bilgi verir ve yardım ister. Müşteriler, doğal gaz kaçak ve kazalarına karşı alınacak önlemlere ilişkin ilgili mevzuata ve dağıtım şirketinin kurallarına uyar. Acil müdahale hizmetleri ücretsiz verilir. Ancak, acil müdahale sonucunda iç tesisatta yapılacak tamir ve tadilat müşterinin sorumluluğundadır.
İç tesisatların projelendirilmesi ve yapımı, bağımsız bölüm maliki, binanın veya tesisin sahibi ya da bunların yetkili temsilcileri tarafından sertifika sahiplerine yaptırılır. Sertifika sahibi firma ile başvuru sahipleri arasında yapılacak işin kapsamı ve koşullarını belirleyen bir sözleşme imzalanır.
Bu sözleşmenin bir sureti sertifika sahibinin projenin onayı için dağıtım şirketine vereceği müracaat dosyasında yer alır. İç tesisat ve/veya dönüşüm projesinin dağıtım şirketince onaylanmasından sonra iç tesisatı yapacak olan firma sözleşme kapsamındaki tüm yükümlülüklerini sigortalatır ve bununla ilgili belgeler dağıtım şirketine teslim edilmeden iç tesisatın yapımına başlanmaz.
Sigortanın bu maddede yer alan iç tesisatın devreye alınması işleminden başlamak üzere bir yıl boyunca yapılan iç tesisat ile ilgili çıkabilecek tüm sorunları da kapsaması zorunludur. Dağıtım şirketi, yaptırılan iç tesisatı ilgili mevzuat hükümlerine göre, tesisatın kontrol ve onayı için kendisine yapılan müracaat tarihinden itibaren en geç on gün içinde kendi teknik personeline veya iç tesisatı yapan firma dışında kendi adına çalışan sertifika sahiplerine kontrol ve test ettirir ve uygun bulması halinde onaylar. Uygun bulmaması halinde ise, tespit edilen hata ve eksiklikler giderildikten sonra, kontrol ve testlere ilişkin işlemler yeniden yapılır.
ç tesisatın işletmeye alınması; ilk abonelik sözleşmesinin imzalanmasından sonra sistemin yakıcı cihaz dahil çalışır durumda olması şartıyla, dağıtım şirketi yetkilisi, iç tesisatı yapan firma yetkilisi ve müşterinin birlikte imzaladığı bir tutanakla kayıt altına alınır. Bu işlemlerle ilgili dağıtım şirketlerinin alacağı bedellerin hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar, her yıl tarife önerisi ile birlikte dağıtım şirketi tarafından Kuruma önerilir ve Kurul tarafından belirlenir.